Қазақстан. 8 қыркүйек. 7kun.kz – Қазақстанда 2023 жылдан бастап 4 күндік жұмыс аптасы енгізілуі мүмкін. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі республиканың кейбір заңнамалық актілеріне әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша түзетулер әзірледі. Бұл туралы «Ашық НҚА» порталында Заң жобасы жарияланды.

Заң жобасы Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексі қабылданған жағдайда нормативтік құқықтық актілерді сәйкес келтіруге бағытталған.

Атап айтқанда, Еңбек кодексінде тұжырымдамалық аппаратқа «бірлескен еңбек » термині енгізілген.

Сонымен бірлескен еңбек - бұл бір жұмыс берушімен бір еңбек функциясын (белгілі бір мамандық, кәсіп, біліктілік немесе лауазым бойынша жұмыс) бірлесіп орындау мақсатында бірнеше қызметкердің жұмыс уақытында жұмыскерлердің жұмыс берушінің актілері және еңбек шарты еңбек міндеттерін орындайды.

Сонымен қатар интернет-платформаларды немесе мобильді платформаны жұмысқа орналастыру қосымшасын пайдалана отырып жұмыс істейтін заңды тұлға қызметкерлерінің еңбегін реттеу ерекшеліктеріне, кезеңдік жұмыс кестесіне, оның ішінде кезеңдік кестесі бар қызметкерлер үшін демалыс күндеріне қатысты жаңа нормалар қарастырылған.

Ереженің жаңа редакциялары да ұсынылады:

• жұмыс уақытының жиынтық есебі бойынша;
• демалыс және мереке күндеріндегі жұмысқа, сондай-ақ қызметкердің келісімінсіз ауысымаралық демалысқа тартудың ерекше жағдайлары туралы;
• бірлескен жұмыста сағаттық жалақы бойынша;
• тоқтап қалған уақыт үшін төлем туралы, жұмыс уақытынан тыс жұмыстардың максималды саны туралы, төтенше жағдай кезіндегі үстеме жұмыс бойынша;
• төтенше жағдай кезінде вахталық жұмыстарды ұзартудың ерекше жағдайлары туралы.

Бұл ретте тараптардың келісімі бойынша бес күндік немесе алты күндік жұмыс аптасына ауысу құқығымен төрт күндік жұмыс аптасын белгілеу көзделген.

Сонымен қатар Еңбек кодексінде отбасының науқас мүшесіне, сондай-ақ үш жасқа дейінгі баласы бар ата-аналардың біріне, 14 жасқа дейінгі баласын (18 жасқа дейінгі мүгедек баланы) тәрбиелеп отырған жалғызбасты аналарға, сондай-ақ отбасы мүшелерінің біріне күтім жасау мүмкіндігі қарастырылған. Көрсетілген санаттағы балаларды анасыз тәрбиелеп отырған басқа тұлғаларға, студенттерге бос уақытында денсаулыққа зиян келтірмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмыстарды орындауға, зейнеткерлік жасқа толғанға дейін екі жылдан аз уақыт қалған қызметкерлерге немесе зейнеткерлік жасқа жеткен, бірлескен еңбек қызметін қолдану туралы тараптар арасында келісім жасасу.

Бұл ретте толық емес жұмыс уақыты қызметкерге жыл сайынғы ақылы еңбек демалысының ұзақтығына, еңбек өтілін есептеуге және еңбек саласындағы өзге де құқықтарға шектеулер әкелмейді.

Түзетулер жұмыс уақытының жиынтық есебін белгілеу кезінде үстеме жұмыстың жалпы ұзақтығы төрт күндік, бес күндік және алты күндік жұмыс аптасында айына 12 сағаттан және жылына 120 сағаттан аспауы керектігі көзделген.

Бұл ретте бес күндік, алты күндік немесе төрт күндік жұмыс аптасында жалпы демалыс күні жексенбі болып табылады. Бес күндік немесе төрт күндік жұмыс аптасында екінші немесе үшінші демалыс күні ұжымдық шартпен немесе еңбек тәртібімен белгіленеді.

Бапқа демалыс және мереке күндеріндегі жұмысқа, сондай-ақ ауысымаралық демалысқа қызметкердің келісімінсіз тартудың ерекше жағдайларын қарастыратын түзетулер енгізіліп жатыр.

Сонымен демалыс және мереке күндеріндегі жұмысқа, сонымен қатар ауысымаралық демалысқа қызметкердің келісімінсіз тартуға мынадай жағдайларда жол беріледі:

• елді қорғау, төтенше немесе соғыс жағдайын енгізу, төтенше жағдай жариялау, сондай-ақ төтенше жағдайлардың, дүлей зілзалалардың немесе өндірістегі авариялардың алдын алу немесе оларды дереу жою үшін қажетті жұмыстарды орындау кезінде салдары немесе басқа шектеу шараларын, оның ішінде карантинді енгізу, мемлекеттік органдардың немесе олардың лауазымды адамдарының шешімі;
• еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалардың, өлімнің немесе мүліктің бүлінуінің алдын алу және тергеу;
• Болашақта тұтастай алғанда ұйымның немесе оның жекелеген бөлімшелерінің қалыпты жұмыс істеуі шұғыл орындалуына байланысты шұғыл, күтпеген жұмыстарды орындау;
• ауыстырылатын қызметкер келмеген жағдайда, жұмыс үзіліс жасауға мүмкіндік бермесе, дереу шара қолданып, басқа қызметкермен алмастыру арқылы жұмысты жалғастыруға.

Әлеуметтік қамсыздандыру, оның ішінде зейнетақымен қамтамасыз ету бөлігінде Қазақстанда тұрақты тұратын шетелдіктердің Қазақстан азаматтарымен бірдей құқығы бар және оларға бірдей міндеттер жүктелетіні көрсетілген.

Заң жобасы 23 қыркүйекке дейін Ашық НҚА сайтында жарияланған.