Алматы. 24 мамыр. 7kun.kz — АҚШ долларына қатысты теңгенің бағамы 2019 жылдың маусым-тамыз айларында 370-395 теңге/1доллар дәлізінде болады, деп болжайды сарапшылар. Олар теңгеге қатысты болжамын «Интерфакс-Қазақстан» агенттігі жүргізген сауалнамада айтып берді.

Жаздың соңында «DAMU Capital Management» ЖШС бас директоры Мұрат Қастаев теңге бағамын ағымдағы деңгейде, 375-385 теңге дәлізінде күтуде.

«Сайлау алдында теңге бағамы 378-382 теңгеге дейін жетеді, сайлаудан кейін 370-375 теңге деңгейіне жетіп, жаздың екінші жартысында 380-385 теңге деңгейінде болады», - деп есептейді сарапшы.

Оның пікірінше, теңгеге стандартты макроэкономикалық факторлар әсер етеді - мұнай бағасы, рубль бағамы, Ресейге қарсы жаңа санкциялардың пайда болуы немесе болмауы, АҚШ Федералдық резервінің ставкасы бойынша күтулердің өзгеруі.

«Бұған сайлау түріндегі жергілікті факторлар, сондай-ақ шетелдік демалыстар маусымымен байланысты жаздың екінші жартысында шетел валютасына сұраныстың маусымдық өсуі әсер етеді. Тұтастай алғанда, валюта нарығында жаз өте тұрақты және тыныш болады деп күтілуде», - дейді сарапшы.

«Фридом Финанс» талдау департаментінің директоры Ерлан Әбдікәрімовтың айтуынша, егер теңгенің еркін жүзудегі қозғалысынан шығатын болсақ, қараша-наурыз маусымы теңге үшін керемет кезең болғаны байқалады. Ал сәуір-қазан айларында демалыс маусымына байланысты ұлттық валютаның әлсіреуі жиі қайталануда.

«Дегенмен, орта мерзімді перспективада біз 1 долларға 384 теңгеден асатын деңгейдегі бағаны көріп отырған жоқпыз. Алғашқы екі тоқсан ағымдағы операциялар шотының оң профицитімен өтті, іргелі көзқарас тұрғысынан ұлттық валюталардың қолайлы позициясы көрінеді. Қазіргі сәтте теңгенің құны 1 долларға 378-ке дейін нығайды. Үш-төрт аралығында біз Brent мұнайының бағасы баррелі үшін 70 долларда сақталса 1 доллар үшін теңгенің 373-375 диапазонында аздап нығаюын көріп отырмыз», - деді Әбдікәрімов.

Девальвация болуы екіталай

АКРА (Аналитикалық несиелік рейтинг агенттігі) зерттеулер және болжау тобы директорының орынбасары Жаннұр Ашығали үшінші тоқсанда 1 доллар үшін 380-390 теңге көлемінде ұлттық валютаның номиналды бағамының ауытқуын күтуде, бұл рубль, мұнай бағасы, Қазақстандағы резидент еместердің кіріс шоттары бойынша төлем сомаларының тәртібіне айтарлықтай байланысты.

«Біз бірқатар себептер бойынша курстың күрт өсуін күтпейміз. Сонымен қатар, Ресей валютасына қатысты да, АҚШ долларына қатысты да теңге бағамы қазірдің өзінде әлсіреген. Ал нақты айырбас бағамы асып түсетін кезде валютаның құнсыздануы жағдайында девальвация ықтималдығы жоғары болады. Төлем балансы, сыртқы конъюнктурасы бойынша күтулер экономиканың сыртқы секторында елеулі күйзелістерді білдірмейді, ал макроөңірдің теңге бағамының құбылмалылығы күрт өскен жағдайда валюталық интервенция жүргізу құқығын сақтайды», - дейді сарапшы.

Halyk Finance талдаушылары қалыптасқан макроэкономикалық көрініс жағдайында (энерготасымалдаушылардың бағасы және USD-RUB жұбы бойынша бағамы) тар дәліз шеңберінде ұлттық валютаның 1 долларға 374 теңгеден (қолдау желісі) және 385 теңгеден (қарсылық желісі) өзгеруін күтпейді.

«Техникалық талдау жаздың соңына қарай теңгенің шамалы әлсіреуін көрсетіп отыр, алайда ағымдағы макроэкономикалық жағдай сақталған жағдайда белгіленген ауқымнан тыс шығуды біз күтпейміз», - деп есептейді сарапшылар.

Қазақстанның қаржыгерлер қауымдастығы талдау орталығының сарапшысы Мерей Исабеков атап өткендей, ҚҚҚ ай сайынғы негізде қаржы нарығының кәсіби қатысушылары арасында кейбір экономикалық индикаторларға қатысты сауалнама жүргізеді.

«Кәсіби қоғамдастық өз бағалауларында бейтарап. Осылайша, мамыр сауалнамасының нәтижелерінде USD-KZT жұбы бойынша орташа бағам бір айдан кейін 1 долларға 380,6 теңге деңгейінде күтілуде. Ал бір жылдан кейін нарық қатысушылары ағымдағы деңгейден (1доллар үшін~390,3 теңге) бірнеше пайызға жоғары баға береді», - дейді Исабеков.

Теңге бағамына әсер ететін ішкі факторлардан сарапшы төлем балансының ағымдағы шот профицитінің артуын (І тоқсанның қорытындысы бойынша 800 млн доллар) және инфляцияның одан әрі бәсеңдеуін, (сәуір айының қорытындысы бойынша жылдық 4,9%) сондай-ақ, Ұлттық Банктің қалыпты-қатаң ақша-кредит саясатын атап өтті.

«Шамамен, артық қысқа мерзімді теңгелік өтімділікті стерилизациялау бойынша белсенді іс-әрекеттер (ашық нетто-позиция - 4,6 трлн теңге). Сондай-ақ, орта мерзімді перспективада теңгеге қолдау ФРЖ өкілдерінің одан әрі ақша-кредит саясатына қатысты риторикасын, нығайып келе жатқан рубль мен мұнай бағасының өсуін жеңілдетуі мүмкін. Осылайша ұлттық валютаның күрт құнсыздану ықтималдығы қазіргі уақытта қарастырылмайды», - деп қорытындылады сарапшы.

Сайлау теңге бағамына әсер етпейді

Halyk Finance сарапшылары экономикалық дамудың іске асырылып жатқан бағыты сайлаудан кейін іргелі өзгерістерге ұшырайды деп күтпейді.

«Ұлттық Банк саясаты ағымдағы жаһандық макроэкономикалық картинаны, ұлттық валютаның еркін жүзу режимін және қазіргі экономикалық даму бағытын сақтау жағдайында тұрақтылық пен бағамның болжамдылығын сақтауға, сондай-ақ экономикалық өсуді қолдауға бағытталатын болады. Осыған орай, біз бағамның ағымдағы деңгейден едәуір ұзақ ауытқуын болжап отырған жоқпыз», - делінген Halyk Finance агенттіктің сауалына берген жауабында.

Жаннұр Ашығали сондай-ақ ұлттық валюта бағамының елдегі сайлау процесіне байланысын көрмейді.

«Мұндай байланыс кейбір саяси шығындарды көтеруші валюталық режимді ауыстыру жоспарланып отырған жағдайда болуы мүмкін, және осы себепті елдің саяси өміріндегі елеулі оқиғалардан кейінгі кезеңге қалдырылады. Бірақ қазіргі кезде валюталық режимді ауыстырудың мұндай тәуекелдері байқалмайды: теңге бағамдау режимі «еркін жүзуді» білдіреді, реттеуші өткен жылдың екінші жартысынан бастап интервенция жүргізбейді, ал ағымдағы операциялар шоты келесі екі тоқсанның қорытындылары бойынша профицитпен (тиісінше 1,5 млрд доллар және 0,8 млрд доллар) қалыптасады» , -деді сарапшы.

«Альпари» аға талдаушысы Анна Бодрова жаздың соңында АҚШ доллары 378-385 теңге шамасында ауытқуы мүмкін деп санайды. Ол шетел валютасы белсенділігінің көбеюі шикізат нарығындағы конъюнктураның өзгеруіне немесе әлемдік инвесторлардың тәуекелге қатынасына байланысты болуы мүмкін.

«Егер Қазақстандағы сайлау алдындағы науқан және сайлау қазіргідей тыныш, яғни арандатусыз және артық дүрліксіз жүрсе, онда теңге саяси құрамаға сезілмей де қалады. Қысқа мерзімді эмоциялық ауытқулар жоқ, бірақ жалпы және тұтастай бүйірлік тренд күшінде сақталады», - дейді талдаушы.

АҚШ пен ҚХР арасындағы қақтығыс теңгеге әсер етуі мүмкін

«Финам» МК талдаушысы Алексей Коренев жаздың соңына қарай қазақстандық валютаның құны, егер көмірсутегі бағасы түзетіле бастаған жағдайда, бүгінгі мәндерге қатысты аздап төмендеуі мүмкін деп санайды.

 «АҚШ пен қытай қарым-қатынастарындағы шиеленіс салдарынан жаһандық сыртқы саяси ахуалдың жалпы нашарлауы да өз әсерін тигізеді. Осылайша, теңгенің бағамы күздің басына қарай 387,35 - 390,65 теңге, еуроға қатысты - 432,80 – 426,15 теңге, рубльге қатысты - 5,89 – 5,92 теңгені құрайды», - дейді Коренев.

Сондай-ақ, IFC Markets талдаушысы Дмитрий Лукашов ағымдағы жылдың жазының соңына қарай теңге бағамының шамалы әлсіреуін күтуде - шамамен 1 долларға 385 теңгеге дейін.

«Бұл үшін негізгі себеп Қазақстан Ұлттық Банкінің ставкасын одан әрі төмендету жоспары, сондай-ақ 2018 жылмен салыстырғанда ЖІӨ өсу қарқынының бәсеңдеуі болуы мүмкін. Мөлшерлеменің төмендеуі инфляциядан кейін әбден мүмкін, ол қазір 5%-дан төмен түсіп, 4,9%-ға тең, бұл ретте Ұлттық Банктің ставкасы айтарлықтай жоғары және 9%-ды құрайды. 2019 жылдың І тоқсанында Қазақстанның ЖІӨ өсімі жылдық мәнде өткен жылғы 4,1% өсіммен салыстырғанда 3,8% - ға дейін баяулады. Мұндай үрдіс жалғасуы мүмкін», - деп есептейді сарапшы.

Оның пікірінше, теңге үшін негізгі тәуекелдер мұнайдың әлемдік бағасы күрт құлдыраған жағдайда пайда болуы мүмкін.

«Менің пікірімше, бұл жаздың ықтималдығы төмен. Мұнай АҚШ пен Қытай сауда соғысы шиеленіскен және келіссөз процесінің мүмкіндіктері таусылған жағдайда ғана арзандауы мүмкін. Тіпті теріс сценарийлерде де бұл тез бола қоймайды», - дейді Лукашов.

«Открытие Брокер» жетекші талдаушысы Андрей Кочетков алдағы айларда теңге бағамының айтарлықтай ауытқуын күтпейді.

«Ішкі саяси оқиғалар бағытына әсер ету барынша аз болады. АҚШ пен Қытай арасындағы шикізат бағасының құлдырауына және Қазақстаннан экспорт перспективасының нашарлауына әкелуі мүмкін сауда соғысы жағдайы теңге үшін тәуекелді болып қала береді. Алайда, РФ-дағы жағдай сияқты Қазақстанда да ҚХР-ға жеткізу үшін қосымша мүмкіндіктер пайда болуы мүмкін. Өйткені Вашингтон мен Пекин кедергілерін өзара құру осы елдердің басқа сауда серіктестері үшін сауда шарттарын жақсартады», - дейді Кочетков.

Wall Street Invest Partners консалтинг компаниясының Алматы филиалының директоры Данияр Жұмекеновтің айтуынша, көктемде АҚШ долларына қатысты теңгенің ресми бағамының өзгеруі 1 доллар үшін 374,96-381,97 теңге дәлізінде жүзеге асырылуда. Теңге бағамының еуроға қатысты қозғалысы – еуро үшін 422,4 – 429,43 теңге дәлізінде, ал Ресей рубліне – рубль үшін 5,7 – 5,93 теңге дәлізінде.

«Валюталық жұп қозғалысында қазақстандық теңге жақсы формада емес. Өткен жылдардың статистикасы қазақстандық теңге позициясының айтарлықтай жоғалуы жаздың екінші жартысында жиі орын алғанын куәландырады. Жаздың соңында АҚШ валютасына теңге бағамы 1 долларға 395 теңге ауданында болжануда. Теңгенің еуропалық валютаға шаққандағы бағамы еуро үшін 445 теңге белгісіне ұмтылуы мүмкін. Теңге бағамы Ресей рубліне – 5,5 – 5,9 теңге көлемінде», - дейді сарапшы.

Оның пікірінше, сайлау өткізілетін күнге дейін теңге бағамында қатты ауытқулар болмайды.

«Белгілі болғандай, реттеушінің теңге бағамын түзету мақсатында интервенция жүргізуге құқығы бар. Сайлау өткізілгеннен кейін елде теңге бағамының өзгеруінің 2 негізгі сценарийі болуы мүмкін: төмен және жоғары деңгейдегі құбылмалылық. Таяу Шығыс пен Венесуэладағы жағдайдың шиеленісуіне байланысты форс-мажорлық жағдайлардың пайда болу ықтималдығы жоғары, - деп болжайды Жұмекенов.

Теңге бағамының құбылмалылығына ішкі және сыртқы факторлар әсер етеді. Негізгі ішкі факторлар: елдегі сайлау нәтижелері, қазақстандық экономиканы әртараптандырудың төмендігі және жазғы демалыс маусымында валютаға сұраныстың артуы. Теңге үшін жағымды фактор - қазақстандық төлем балансының жағдайын жақсарту.

«Қазақстандық теңге бағамы сыртқы факторларға тәуелді. Негізгі сыртқы факторлар: әлемдегі сыртқы саяси жағдайдың нашарлауы, шикізат тауарлары бағасының серпіні (бірінші кезекте мұнай), Ресей рублінің бағамына тәуелділік, АҚШ пен Қытай арасындағы сауда соғысының шиеленісуі, әлемдегі протекционизмнің өсуі және әлемдік экономиканың баяулауы. Brexit-пен белгісіздік сақталады», - деді Д. Жұмекенов.