Қазақстанның кәсіби бухгалтерлер қауымдастығы кәсіби бухгалтерлерді сертификаттауды АҚжКК монополистке беруге қарсы, деп хабарлайды 7kun.kz.

2021 жылғы 6 шілдеде «Аудиторлық қызмет туралы» ҚР Заңына түзетулер күшіне енді. Түзетулермен аудиторлық қызмет жөніндегі кәсіби кеңес (бұдан әрі - АҚжКК) құрылды. Бұл монополиялық оператор - аудиторлық қызметті реттеуші.

АҚжКК идеясының өзі оны құру процесінде Қазақстанның кәсіби аудиторлық қоғамдастығына қатысушылар тарапынан сынға ұшырады. Кәсіби кеңес құрылғанға дейін аудиторларды аттестаттау және олардың жұмыс сапасын бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасында көптеген кәсіби аудиторлық ұйымдардың (бұдан әрі – КАҰ) көзделуіне байланысты бәсекелес ортада болды. АҚжКК құрылуымен аудиторларды аттестациялауды осы кеңес монополиялады, оның құрамына көптеген КАҰ кірмеді, тек осы АҚжКК құруға лоббистер болып табылатын сайланған КАҰ ғана кірді.

Қазіргі уақытта, бір жылдан астам уақыт өткен соң, кәсіби кеңес өз жұмысын көптеген кәсіпкерлік субъектілері – аудиторлық ұйымдардың келіспеуі, сондай-ақ оның қызметінің әртүрлі бірыңғай операторларды жоюға бағытталған мемлекеттің саясатына сәйкес келмеуі себебінен бастаған жоқ. Бухгалтерлік есеп және аудит саласындағы кәсіпқойлардың пікірі бойынша АҚжКК-нің болуы мемлекеттік қызметті бәсекелестік ортаға беру жөніндегі мемлекеттің міндеттеріне қайшы келеді.

АҚжКК жұмыс істемейді. Соңғы 12 ай ішінде жаңа аудиторларға бірде-бір куәлік берілмеген.

Қазақстандағы аудиторлар нарығы бірнеше мың адамды құрайды, бұл АҚжКК қызметінің өзін-өзі ақтауы үшін жеткіліксіз болып табылады. Енді Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі 100 мыңнан астам маманнан тұратын кәсіби бухгалтерлер нарығына АҚжКК қызметін тарату үшін бухгалтерлерді сертификаттау міндетін беріп, өлі туған құрылымды қайта жандандыруға әдейі тырысуда.

Қаржы министрлігі бухгалтерлерді кәсіби сертификаттау жөніндегі Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі аккредиттеген ұйымдар деп аталатын 25 – ке жуық ерекше кәсіпкерлік субъектілері жұмыс істейтін кәсіби бухгалтерлерді аттестаттау нарығын монополиялауды ұсынады.

Шын мәнінде, министрліктің шенеуніктері бұл нарық субъектілерін жоюға тырысуда. Адал бәсекелестік қағидаттарында жұмыс істейтін 25 компанияның орнына бұл функцияларды іс жүзінде бірыңғай оператор болып табылатын АҚжКК монополист ұйымына беру ұсынылады.

Нарық қатысушыларының пікірінше, Қаржы Министрлігі Кәсіби кеңес құрылтайшыларының мүдделерін қолдай отырып, өзі жетекшілік ететін салаларда жосықсыз бәсекелестікті заңдастырды.

АҚжКК - мемлекеттік монополия субъектісінің аналогы, бұл жосықсыз бәсекелестіктің көрінісі, өйткені ол нарықтың басқа субъектілеріне – Бухгалтерлерді кәсіби сертификаттау жөніндегі ұйымдардға залал келтіреді, яғни ҚР Кәсіпкерлік кодексінде белгіленген қағидаттарды тікелей бұзу, бәсекелестікті мемлекеттік реттеу мақсаттарын бұзу және Қазақстанда жосықсыз бәсекелестікке тыйым салынғаны туралы айтылған ҚР Конституциясының 26-бабын бұзу айқын көрінеді!

Барлық қатысушылар тең дәрежеде болатын кәсіпкерлікті қолдаудың және адал бәсекелестікті қолдаудың орнына, министрліктің шенеуніктері тар шеңберге артықшылық беруді ұсынады және қалған бизнес субъектілері үшін нарыққа кіруді жабады.

Осылайша, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі тікелей ҚР Үкіметі мен «Атамекен» ҰКП іске асырып жатқан Бизнестің «тұншығуын» қарсы мемлекеттің саясатына қарсы әрекет етеді.

Қазақстан Республикасының Президенті бизнесті «тұншықтыруға» жол бермеу туралы бірнеше рет айтқан болатын.

ҚР Кәсіпкерлік кодексінің 193-бабының ережелеріне сәйкес мемлекет тауарларды бәсекелестік негізде өткізу Конституциялық құрылыстың, ұлттық қауіпсіздіктің, қоғамдық тәртіпті қорғаудың, адамның құқықтары мен бостандықтарының, халықтың денсаулығының жай-күйіне теріс әсер етуі мүмкін қызмет салаларында ғана бәсекелестікті шектеуге құқылы.

Бухгалтерлерді сертификаттау мемлекеттік монополия енгізілуі мүмкін осы шектеулерге жатпайды.

Бұдан басқа, Қаржы министрлігінің бастамасын іске асыру айтарлықтай әлеуметтік-экономикалық салдарларға алып келеді.

Сертификаттау ұйымдарында тұрақты жалақы алатын 1000-ға жуық қызметкер жұмыс істейді, олар енді Қаржы министрлігінің бастамасы іске асырылған жағдайда жұмысынан айрылып, жұмыссыздар қатарын толықтырады.

Сертификаттау жөніндегі ұйымдар қызметінің арқасында жыл сайын бас бухгалтерлер, қаржы директорлары және аудиторлық ұйымдардың қызметкерлері ретінде жұмысқа орналасатын бірнеше мың білікті кәсіби бухгалтерлер шығарылады.

Қаржылық есептілік аудитінің қорытындысы бойынша теріс аудиторлық есептердің көрсеткіші білімнің жоғары деңгейін куәландырады. Қазіргі уақытта ол тек 1% - ды құрайды, бұл кәсіби бухгалтерлердің жұмыс сапасының объективті көрсеткіші болып табылады.

Түзетулер қабылданса, бухгалтерлік мамандыққа қол жеткізу шектеліп, бақылау институты ретінде бухгалтерлік қызметтің тәуелсіздігінің беделі жойылады.

Сертификаттау жөніндегі функцияларды бірыңғай монополист операторға баламасыз берген жағдайда бухгалтерлерді сертификаттау құны едәуір өседі және бухгалтерлер мен ЖОО түлектерінің көпшілігі үшін қолжетімсіз болады.

Қызметті бір операторға беру, министрлік өкілдері айтып отырғандай, бухгалтерлерді аттестаттау жүйесінің сапасын арттыру мақсатын көздемейді деп есептейміз. Керісінше, емтихандарды «бір қолға» тапсыру өте жоғары сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін тудырады, өйткені АҚжКК монополия болып табылады және ол өз қалауы бойынша Қазақстандағы бухгалтерлерге қосымша талаптарды белгілейді, сондай-ақ АҚжКК құрамына Министрліктің қаржы қызметкерлері кіреді.

Яғни, АҚжКК пен Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің лауазымды тұлғалары арасында тікелей байланыс жасалады, оның барысында келесі жағдайлар орын алуы мүмкін:

* Сыбайлас жемқорлық фактілері,

* Алаяқтық,

* Лауазымдық өкілеттіктерді теріс пайдалану,

* Билікті немесе лауазымдық өкілеттіктерді асыра пайдалану,

* Пара алу

* Жеке немесе заңды тұлғаларға олардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін іске асыруына ашық кедергі жасау

Бірыңғай операторды енгізу арқылы бухгалтерлерді аттестациялау өзін толық ақтамайды!

Біз, Қазақстанның кәсіби бухгалтерлік қоғамдастығы, бухгалтерлерді сертификаттау және бухгалтерлік қызмет нарығын бақылау жөніндегі бірыңғай операторды құру бойынша жеке тұлғалардың – лоббистердің мүддесі үшін емес, тек бухгалтерлердің мүддесі үшін әрекет етуіміз керек!

Қазақстанның кәсіби бухгалтерлер қауымдастығы кәсіби бухгалтерлерді сертификаттауды АҚжКК монополистке беруге үзілді-кесілді «Жоқ» деп мәлімдейді.