Кәсіпкерлік пен бизнесті мемлекеттік қолдау көрсетуді ұйымдастыру

Кәсіпкерлік пен бизнесті қолдау мен дамыту мәселесі Қазақстанның экномикалық саясатының стратегиялық міндеттерінің қатарынан саналады. Соңғы жылдардағы кәсіпкерлікті қолдау жөнінднгі қабылданған заңдар мен бағдарламалардың шоғыры орталық басқару органдарының бұл салаға шынайы назар аударғанын айғақтайды. Мемлекет басшысының ‘Қазақстан-2030 ’ ұзақ мерзімді стратегиялық  еңбегінде әлеуметтік-экономикалық дамудың басым бағыттарының бірі ретінде кәсіпкерлікті қолдау атап өтілген. Кәсіпкерлік пен бизнесті тиімді қолдау мен жеделдете дамыту міндетін орындау жекеленген тұлғаның , кәсіпорынның немесе шаруашылық саласының ғана емес , тұтас мемлекеттің экономикалық болашағын айқындайтын негізгі факторлардың бірі.

Қазақстанда бизнесті қолдаумен қатар, оны экономиканың түрлі салаларында басқарудың да өзіндік ерекшеліктері жетерлік. Айталық , қызмет көрсету саласы біздің елімізде жеткілікті дәрежеде дамымай жатқанымен, кәсіпкер үшін оның мүмкіндіктері мол. Қызмет көрсету саласы кәсіпорындардың қызметінде болашақта кең көкжиектер аша алады. Бұл саланың басты ерекшелігі ретінде тұтынушылардың оны ұйымдастыру  үрдісіне тікелей қатысатындығын айту керек. Сондықтан , қызмет көрсету оның ісін ұйымдастырған кезде кәсіпорынның келешектегі құрылымын , орналасуын және тұтынушыларға қызмет көрсетудегі күллі үрдістердің ұйымдастырылуын ескеріп , сұраныстың бағыт-бағдарын жіті қадағалап отыру қажет.

Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау жүйесінің құрылымы үш деңгейде қалыптасады: республикалық деңгей, аймақтық деңгей, жергілікті деңгей.

Бизнесті қолдау жүйесінің жоғарыда қарастырылған үш деңгейінің арасында тығыз байланыс бар. Республикалық деңгейде шағын бизнесті қолдау құрылымдары құқықтық нормативтік және әдістемелік көмек көрсетіп қоймай,аймақтық және жергілікті деңгейдегі қолдау құрылымдарына тікелей қаржылар аудару арқылы да жәрдемдесуге тиіс.

Кәсіпкерліктегі эксперттік  жүйе

Эксперттік  жүйелерді  тағайындау.

Зерттеу барысының сексенінші жылдарының басында интелектімен жасандыға өз бетімен бағыт құрылды, осы алынған бағыттын аты “эксперттік жүйе”( ЭЖ ). Зерттеулердің мақсаты эксперттік жүйемен бағдарламалардың өңдеуінде қалыптасады, мақсаттардың шешімі жөнінде, қиыңырақ-адамға арналған экспертті нәтижелер алады, сапасы жоғары және нәтижелілік шешімдерге жол бермейтіндер, эксперттен алынған. Экперттік жүйе облысында зерттеушілер сонымен қатар өз тәртіп атына арналған “ білімдердің инженериясы ” терминді  жиі қолданады, Е.Фейгенаумоммен енгізілген  “ принциптардың ендіруі және зерттеулердің аспаптарының жасанды ақыл облысынан қиын қолданбалы проблемалардың шешіміне, эксперттердің білімдері талапқа қажет етіледі ”.

Бағдарламалық құрал (БҚ), орналасушылар технологияларының эксперттік жүйелері, немесе білім инженериясының (синонимдар сияқты олардың бұдан былай қолданатын боламыз), әлемде тарату маңызды орын алады. Эксперттік жүйелердің маңыздылығы қалыптасуы келесідей :

• экспертті жүйелердің технологиясы практикалық мәнді мақсаттардың көз қарасын  маңызды кеңейтеді , компьютерлерде  шешілушілердің,  шешімдердің қайсыларының маңызды экономикалық күшті әсер әкелетіндері ;
• Эсперттік жүйе технологиясы өте маңызды құрал шешімі дәстүрлі бағдарламалаудың глобальды проблемалары болып табылатын: ұзақтық және , демек , қымбат құнын өңдеу  күрделі қосымшалардың;
• қымбат құнымен бірге қатар күрделі жүйелердің, жиі өңдеудің бірнеше бірінің құны басым болады; кіші деңгейі бағдарламаларда қайталанып қолданылады  және т.с.с;
• Эксперттік жүйе технология біріктіруі шоттына артынан дәстүрлі бағдарламалау технологиясымен өнімдерге прграммалық жаңа сапалар істейді: қамтамасыз етудің қосымшалардың модификациялық динамикалық пайдаланушымен, ал бағдарламашымен емес; үлкен “ мөлдірліктің ” қосымшаны ( мысалы , білімге шек қойылғанда сақталады,  білімдерге түсініктерді талап етпейді, оқу және қатар жүру оңайлатады); жаңартылған графиктер; интерфейсті және әрекеттестіктер.

Жүргізушілер мамандары пікірі бойынша, жақын арада болашақта эксперттік жүйе келесі қолдануды табады :

• Эксперттік жүйе болуға роль жүргізушілер ойнаудың барлық жобалау фазаларында, өңдеулер, өндірістер, таратулар, сатылулар, сүйеулер және қызметтердің көрсетуі ;
• Эксперттік жүйе технологиясы, таратудан алған сауда, қамтамасыздандыратын революцияшыл бұзу интеграциясында қосымшалардың дайын ойдың – бірлесіп әрекет модульдерден қамтамасыздандырылады.
• Эксперттік жүйеге арналған үшін дәл осылай аталатын формализацияламаған мақсаттардың, онда экспертік жүйе бағдарламалардың өңдеуіне дәстүрлі жақын келуде оларды қайтармайды және ауыстырмайды, формализацияланған мақсаттардың шешіміне хабарланғанды.

Эксперттік жүйелерде өнімнің үлгісі жиірек өнеркәсіпте қолданылады. Ол өзінің өндеушелерін жоғарғы үлгіде және де ол қосымша жеңілдікпен өгертулерді жай ғана қарапайым логикалық ойлау жолымен өзіне қарай тартады.

Бағдарламалық құралдардың үлкен саны болады, өнімді іске асыруға жақынырақ келеді (OPS тілі  5;« қабық » немесе « бос » ЭЖ – EXSYS, эксперт ; инструментальдық жүйе ПИЭС және СПЭИС және т.б) және тағы да эксперттік жүйелер негізінде өңдірушілер ( фиакр ) және т.б. Семантикалық жүйелер.  Семантикалық термин мағынаны білдіреді, ал семантиканың өзі - ғылым, объекттілер мен символдар арасындағы қарым-қатынасты жүзеге асыру, белгілердің мәндерін анықтайтын ғылым .

Семантикалық жүйе – ол хабарланған граф, жоғарғы дәрежесі -  ұғым,  ал олардың арасындағы қарым-қатынас – доғалар. Ұғымдар әдетте абстракты немесе нақтылы объектілерді болып шығады , ал қарым - қатынас – үлгі байланыстары « ол »(« is »), « бөлімнен болады »(« has part »),« жатады »,« сүйеді ». семантикалық жүйелердің мінездемелік ерекшеліктерімен міндетті түрдегі үш түрлі қарым – қатынасқа көңіл бөлінеді:

• Класс – класс элементі ;
• Қасиет – мағына ;
• Класс элемент үлгісі ;

Семантикалық жүйенің бірнеше классификациялық топтастыруың жүргізуге болады . Мысалы , саны бойынша:

• Біркелкілер (қарым – қатынастың бір ғана түрімен);
• Біркелкілік емес - (қарым – қатынастың көп түрімен ).

қарым – қатынастың үлгілерімен :

• Бинарлы (екі қарым-қатынас объектіні байланыстырады );
• N - арлы (арнайы қарым-қатынас бар болуы, екі немесе одан да көп ұғымдарды байланыстырады ).

Жиі кездесетін семантикалық жүйелерде мынандай қарым-қатынастар қолданылады:

• Үлгі байланыстары «бүтін-бөлім» « класс - класс тармағы »,« элемент-жиыны » және т.б );
• Функционалдық байланыстар (көбінесе « өндіреді »,« әсер етеді » етістіктерімен анықталады);
• Сандықтар ( көбірек , азырақ , бірдей …);
• Кеңдіктер ( алыс , таяу , жақын, …);
• Уақытшалар ( ертерек , кешірек ,уақыт-аралық ішінде…);
• Атрибутивті байланыстар ( қасиеттер , мәні болу …);
• Логикалық байланыстар ( және , немесе , емес ) және т.б.

Семантикалық жүйе базасында проблемаларды іздеу фрагментік желідегі тапсырманы іздеумен орындалады, желінің желісіне  лайықтылығы, қойылған сұраққа лайықты.

Осы  үлгінің негізгі артықшылығы – адамның ұзақ уақытта есте сақтау қабілеті жаңа заманға сай. Үлгінің жетіспеушілігі – семантикалық жүйенің шығару, іздеу жолының қиынға түсуі.

Семантикалық желіні жүзеге асыру үшін арнайы тілдер желісі бар, NET  және т.б. Эксперттік жүйелер кеңінен белгілі, семантикалық жүйелерде тілдер білімін қолданатын білімдер – PROSPECTOR, CASNET, NORUS. Фреймдер. Фрейм (англ. Frame – каркас или рамка) 70-жылдары М.Минскиммен  ұсынылған. Осы үлгі, семантикалық желілер сияқты , терең психологиялық негіздеу болады .

Бейне немесе жағдай фреймомның абстрактылық мағынасы. Психология және  философия өзінің абстрактылық мағынасында бейне ұғымы белгілі. Мысалы , « бөлме » сөзі, тыңдармағандарға бөлме бейнесін шақырады:« төрт қабырғасы толы, төбесі, терезесі және есігі, 6-20 м2 ауданымен тұрғын үй».  Осы бейнелеуден еш нәрсені алуға болмайды ( мысалы,  егер терезелерді алып тастасақ, біз шоланды аламыз, бірақ бөлмені емес ), бірақ оларда « тесіктер »бар, немесе « слоты »,- бұл атрибуттардың атқарылмаған мағыналары - терезелердің саны , қабырғалардың түсі , төбенің биіктігі, полдың жабылуы және т.б.

Сонымен қатар аталған фрейм теориясында осы бейне фреймдер деп аталады. Бейнені белгілеу үшін формализацияланған модель  де фрейм деп те аталады. Фреймнің  құрылымын осылай ұсынуға болады :

Фреймы - үлгілерді айырып таныйды, немесе білім базасында сақталынған  пртотиптерді, және фрейм даналарында, ол осы нақты жағдайларда мәліметтерінің түсуіне жағдай жасайды.

Фрейм үлгісі көп бағытта бола алады, өйткені ол бүкіл әлемдук білімнің әр түрлілігін көрсете алады, мынандай жағдайларда:

• Фреймдер - құрылымдар, объектілер мен ұғымдардың белгіленуіне арналған ( қарыз , кепіл , вексель );
• Фреймдер- рольдері( менеджер , кассир , клиент );
• Фреймдер - сценарийлер ( банкроттық , акционерлердің жиналысы, тойлардың тойлануы );
• Фреймдер - жағдайлар ( үрей , апат , құрылғы жұмысшы тәртібі ) және т.б .

Қасиеттердің фрейм теориясының ең маңыздысы болып табылатын семантикалық жүйенің мұрагерлік қасиеттері.  Фреймдерде де, және  семантикалық желілерде мұрагерлік АКО - байланыстармен жүзеге асырылады ( ал - Kind - Of = осы ).  АКО слоты фрейм иерархиясының жоғары дәрежесін  көрсетеді, мұрагерлік жолда қайталанып, және аналогты слот мағынасында тасымалданады.